سروما عارضه ای است که می تواند پس از عمل جراحی رخ دهد و به صورت تجمع مایع در زیر پوست در نزدیکی اسکار جراحی بروز پیدا می کند. این مایع انباشته شده پس از جراحی هایی که در آن پوست و بافت چربی بریده شده و دستکاری شده اند، مانند ابدومینوپلاستی، لیپوساکشن یا بعد از زایمان سزارین، بیشتر دیده می شود.
در این مقاله با علائم، علل، درمان و پیشگیری از سروما آشنا خواهید شد. باید بدانید هر زمان که می خواهید سرومای خود را درمان کنید باید به یک جراح مجرب و ماهر مراجعه نمایید که درمان ها و مدیریت عوارض را می شناسد و همچنین خطرات و عوارض جانبی و زمان بهبودی را کاهش می دهد.
سروما بعد از جراحی های شکمی چگونه ایجاد می شود؟
سروماها معمولاً 7 تا 10 روز پس از جراحی و پس از برداشتن لوله‌های درناژ ظاهر می‌شوند. نواحی درگیر در جراحی ممکن است به صورت لکه های متورم و مایع مانند در زیر پوست مشاهده شوند.
جراحی باعث آسیب به عروق خونی و لنفاوی و بافت اطراف می شود. یک پاسخ التهابی رخ می دهد و رگ ها و بافت های جدا شده در واکنش به آن مایع شفافی تولید خواهند کرد.
به همین علت است که بعد از جراحی درد و تورم وجود دارد. در برخی موارد، مایع به شکل یک پاکت در می آید که منجر به تشکیل سروما می گردد.
انجام عمل جراحی به روشی که باعث کاهش خطر به جا ماندن فضای مرده شود نیز می تواند احتمال گسترش سروما را کاهش دهد.
سروماها زیر پوست توده هایی را تشکیل می دهند. اینها با مایعی زرد متمایل به سفید به نام مایع سروزی پر شده اند. این همان مایعی است که معمولاً در تاول ها و بریدگی های تازه دیده می شود.
این توده ها را می توان برای تعیین اینکه آیا به جای چرک، خون یا مایع دیگری حاوی مایع سروزی هستند، آزمایش کرد.
علائم و نشانه های اصلی سروما پس از جراحی های شکمی
وجود سروما را می توان با توجه به علائم و نشانه های زیر شناسایی کرد:
- مایع روشن یا شفاف زیر زخم
- تورم موضعی
- ناهمواری در ناحیه
- درد در داخل یا اطراف زخم
- قرمزی و افزایش دما در ناحیه اطراف زخم
هنگامی که سروما با خون مخلوط می شود، ممکن است به رنگ قرمز یا قهوه ای در زیر پوست در آید. این امر بلافاصله پس از جراحی شایع است و با ادامه روند بهبودی واضح تر می شود.
سروما معمولاً در 2 هفته اول پس از جراحی در نتیجه تجمع مایع در فضای مرده بین لایه‌های پوست ظاهر می‌شود. اگر علائمی را مشاهده کردید یا احساس کردید که ممکن است نشان دهنده وجود سروما باشند، برای ارزیابی و تخمین اینکه آیا به درمان نیاز است یا خیر، با جراح خود مشورت کنید.
علل سروما بعد از جراحی های شکمی
سروما ممکن است پس از یک عمل جراحی ایجاد شود. در برخی موارد، ممکن است پس از یک عمل کوچک، سروما ایجاد گردد. با این حال، بیشتر سروماها پس از یک روش یا فرآیند گسترده که در آن تعداد زیادی بافت برداشته یا جدا می شوند ظاهر می گردند.
در بسیاری از موارد، سروما یک توده متورم است که ظاهری شبیه یک کیست بزرگ دارد. همچنین ممکن است به هنگام لمس کردن حساس یا دردناک باشد. هنگامی که سروما وجود دارد، ترشح شفاف از بریدگی ناشی از جراحی شایع است. اگر ترشحات خونی شوند، رنگشان تغییر کند یا بو بدهند، ممکن است دچار عفونت شده باشید. در موارد نادر، سروما ممکن است کلسیفیه شود و به صورت یک گره سخت در محل سروما در بیاید.
تیم جراحی شما لوله های تخلیه (لوله های درناژ) را در داخل و اطراف برش قرار می دهند تا از ایجاد سروما جلوگیری کند. لوله های تخلیه ممکن است چند ساعت یا چند روز پس از جراحی در بدن شما باقی بمانند تا از تجمع مایعات جلوگیری شود.
در بسیاری از موارد استفاده از لوله های زهکشی برای جلوگیری از سروما کافی خواهد بود. با این حال، همیشه اینطور نیست و یک یا دو هفته پس از عمل ممکن است علائم تجمع مایع در نزدیکی محل جراحی را مشاهده کنید.
رایج ترین انواع جراحی که منجر به سروما می شوند عبارتند از:
- کانتور کردن بدن، مانند لیپوساکشن یا لیفت بازو، سینه، ران یا باسن
- بزرگ کردن سینه یا ماستکتومی
- ترمیم فتق
- ابدومینوپلاستی یا جراحی زیبایی شکم
عوامل خطرناک سروما پس از جراحی های شکمی
عوامل متعددی خطر ابتلا به سروما را پس از عمل جراحی افزایش می دهند. البته این به این معنا نیست که هرکس این فاکتورها را داشته باشد به سروما مبتلا خواهد شد.
این عوامل عبارتند از:
- سن
- جراحی گسترده
- روشی که باعث اختلال در مقادیر زیادی از بافت های بدن می شود
- سابقه سروما پس از عمل های جراحی
- جراحی بیوپسی در گذشته
- استفاده از داروهایی به نام هپارین یا تاموکسیفن
- شاخص توده بدنی
عوارض سروما پس از اعمال جراحی شکم
سروما ممکن است هر از چند گاهی خارج شود و روی سطح پوست شما بریزد. درناژ باید شفاف یا کمی خونی باشد. مشاهده ی علائم عفونت، ممکن است نشان دهنده این باشد که سروما به آبسه تبدیل شده است. برای درمان آبسه به دارو نیاز خواهید داشت زیرا نه تنها بعید است به خودی خود ناپدید شود بلکه ممکن است بزرگ شود و بسیار ناراحت کننده باشد. عفونت همچنین ممکن است شما را بسیار بیمار کند، به خصوص اگر عفونت به جریان خون سرایت نماید. این مسئله شما را در معرض خطر ابتلا به یک بیماری شدید یا سپسیس قرار می دهد. علائم عفونت جدی عبارتند از:
- تب و لرز
- گیجی
- تغییر فشار خون
- ضربان قلب یا تنفس سریع
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
ممکن است چند هفته طول بکشد تا سروما خود به خود جذب شود. اجازه دادن به سروما برای اینکه خودش جذب شود تا زمانی که هیچ عارضه ای ایجاد نشود بهترین راه برای بهبودی طبیعی است. مشکلات جدی یا طولانی مدت مربوط به سروما بسیار نادر است. اگر سروما بهبود نیافت یا علائم بدتر شد، فرد باید با پزشک تماس بگیرد.
در موارد زیر ممکن است نیاز به تخلیه سروما توسط پزشک باشد:
- سروما بزرگتر شود.
- به نظر می رسد مقدار مایع در حال افزایش است.
- درناژ سفید یا بسیار خونی از سروما.
- عدم بهبودی.
- فشار بیش از حد بر ناحیه جراحی یا آسیب، پوست یا اندام وارد می کند.
- دردناک می شود.
- تب بیش از 38 درجه سانتیگراد.
- ضربان قلب سریع.
- علائم عفونت یا التهاب، مانند قرمزی، گرمی، یا حساسیت وجود دارد.
سروماها می توانند احتمال عفونت محل جراحی را افزایش دهند، بنابراین مهم است که آنها را به دقت تحت نظر داشته باشید. بسته به شدت، سروما ممکن است بیش از یک بار تخلیه شود.
درمان سروما بعد از جراحی های شکمی
در اکثر مواقع سروما های خفیف تحت درمان قرار نمی گیرند و پس از چند مدت خود به خود بهبود می یابند. با این حال، در صورت مشاهده سروماهای بزرگ تر با پزشک خود مشورت کنید چرا که ممکن است به استخراج مایع تجمع یافته نیاز باشد. در اینجا برخی از روش های درمان سروما آورده شده است:
آسپیراسیون سوزنی
گاهی اوقات از فرآیندی به نام آسپیراسیون با سوزن ظریف برای تخلیه ناحیه استفاده می شود.
این روش همچنین برای بررسی حجم نشت مایع مورد استفاده قرار می گیرد. اگر سروماها عود کنند باید اغلب تخلیه شوند، یکی از گزینه‌ها نصب لوله درناژ برای تمیز نگه داشتن ناحیه است.
تخلیه (درناژ) خطر عفونت را افزایش می دهد و باید در یک محیط تمیز توسط متخصص انجام شود. درناژ طولانی مدت می تواند خطر عفونت را افزایش داده و روند بهبودی را به تأخیر بیندازد.
داروها
سروماهای کوچک و جزئی همیشه به درمان نیاز ندارند. به این دلیل که بدن ممکن است به طور طبیعی مایع را در چند هفته یا چند ماه دوباره جذب کند.
دارو باعث نمی‌شود مایع سریعتر از بین برود، اما ممکن است بتوانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل) برای کاهش هر گونه درد یا ناراحتی و کمک به کاهش التهاب ناشی از سروما استفاده کنید. با پزشک خود در این مورد مشورت نمایید.
درمان های خانگی
اکثر سروماها به طور طبیعی بهبود می یابند. آنها معمولاً در عرض 1 ماه دوباره جذب بدن می شوند، اگرچه ممکن است تا 1 سال طول بکشد.
در موارد شدیدتر، ممکن است تا 1 سال طول بکشد تا دوباره جذب شوند، یا ممکن است کپسول تشکیل دهند و تا زمانی که با جراحی خارج شوند باقی بمانند. پس از بهبود سروما ممکن است ناحیه سفت و سخت شود.
برای کمک به بهبود سریعتر آن، می‌توان حرارت را روی ناحیه اعمال کرد. یک پد حرارتی یا کمپرس گرم را می توان برای حدود 15 دقیقه هر چند ساعت یکبار اعمال کرد. این به تخلیه مایع کمک می کند و در عین حال منجر به تسکین بهتر ناحیه جراحی می شود.
افراد باید دقت کنند که گرما خیلی داغ نباشد و کمپرس برای مدت طولانی روی محل باقی نماند. گرمای بیش از حد می تواند منجر به تجمع مایع اضافی در سروما شود.
بالا نگه داشتن منطقه ممکن است بسته به منطقه آسیب دیده به افزایش درناژ نیز کمک کند.
پیشگیری از سروما پس از جراحی های شکمی
سیستم های درناژ جراحی در برخی از جراحی ها برای جلوگیری از ایجاد سروما استفاده می شوند. با این حال، قبل از انجام عمل، باید با پزشک خود در مورد احتمال ابتلا به سروما و اقداماتی که آنها می توانند برای جلوگیری از آن انجام دهند، صحبت کنید.
همچنین از پزشک خود در مورد لباس های فشرده مشاوره بگیرید. این لباس ها برای کمک به بهبود سریعتر پوست و بافت طراحی شده اند. همچنین ممکن است تورم و کبودی پس از جراحی را کاهش دهند. این لباس ها ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سروما کمک نمایند.
این اقدامات کوچک ممکن است به جلوگیری از تشکیل سروما در صورت انجام عمل جراحی کمک کنند. اگر سروما ایجاد شد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا هر دو بتوانید در مورد بهترین مراحل درمان تصمیم بگیرید. اگرچه سروماها ممکن است آزاردهنده باشند، اما به ندرت جدی هستند، بنابراین مطمئن باشید که در نهایت برطرف خواهند شد.
سؤالات متداول
چگونه سرومای شکم را درمان می کنید؟
سروماها معمولاً خود به خود رفع می شوند، اما در برخی موارد، مشکلات ناراحت کننده ای برای بیماران و پزشکان ایجاد می کنند. گزینه های درمانی فعلی شامل فشرده سازی، آسپیراسیون از راه پوست و جراحی های اضافی احتمالی می باشد.
اگر سروما درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
اگر یک سروما قابل توجه برای مدت طولانی درمان نشود، پوشش نازکی از بافت به نام کپسول فیبری در اطراف توده ایجاد می شود. کپسول می تواند تخلیه کامل سروما را دشوارتر کند و بنابراین اجازه می دهد مایع به سرعت تجمع یابد.
آیا ماساژ سروما کمک کننده است؟
مایع اضافی بین پوست و عضله جراحی شده باعث ایجاد التهاب، درد، توده ها و سروما های دردناک و سفت شدن پوست می شود. از طریق درناژ لنفاوی و ماساژ پس از عمل، پزشک کمک می کند تا سروما از طریق ادرار یا از طریق محل بریدگی؛ در صورتی که هنوز باز است تخلیه شود.
آیا فشرده سازی به سروما کمک می کند؟
فشرده کردن ناحیه شکم (و معمولاً استفاده از درناژ) می تواند به جلوگیری از تشکیل سروما کمک کند. بسته به دستور جراح، لباس فشرده باید حدود 3 تا 6 هفته پوشیده شود.
آیا همه سروماها نیاز به تخلیه دارند؟
اکثر سروماها در حدود یک ماه دوباره جذب بدن شما می شوند، اما در برخی موارد ممکن است تا یک سال طول بکشد. اگر ناحیه دردناک شد یا سروما بهبود نیافت، پزشک می‌تواند سروما را تخلیه کند. در برخی موارد، سروما ممکن است بیش از یک بار تخلیه شود.
آیا سروما جدی است؟
سروما اغلب خطرناک نیست، اما می تواند باعث درد و ناراحتی شود. اگر سروما دارید، پزشک می تواند در این زمینه شما را راهنمایی کند یا برای تسکین آن اقداماتی انجام دهد.
آیا گرما یا یخ به سروما کمک می کند؟
مایع سریعتر دوباره جذب جریان خون می شود و جریان خون افزایش یافته اکسیژن و مواد مغذی را به بافت تازه تشکیل شده می رساند. گرما یک راه عالی برای افزایش گردش خون در یک منطقه است. بسته بندی گرم سروما یک راه ساده، ارزان و بسیار مؤثر برای مدیریت سروما است.
چه زمانی سروما باید تخلیه شود؟
در برخی موارد، اگر مایع بیش از حد باشد، سروما بسیار دردناک است یا روی خط بخیه ناشی از جراحی فشار وارد می کند، در این صورت ممکن است نیاز به تخلیه باشد که به این حالت آسپیراسیون سروما می گویند. این روش شامل وارد کردن یک سوزن زیر پوست و اتصال آن به سرنگ برای بیرون کشیدن مایع است.
آیا آنتی بیوتیک ها به سروما کمک می کنند؟
یک سرومای کوچک ممکن است بدون درمان از بین برود. اما برای درمان سروماهای بزرگ تر ممکن است به هر یک از موارد زیر نیاز داشته باشید: اگر سروما به وسیله باکتری عفونی شود، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود. آسپیراسیون روشی است که برای حذف مایعات مورد استفاده قرار می گیرد.
آیا می توانید ماه ها پس از عمل، سروما دریافت کنید؟
سروما 6 تا 8 ماه پس از جراحی ظاهر می شود، اما این مدت زمان پس از جراحی بسیار غیر معمول است. سونوگرافی می تواند نشان دهد که توده شما مایع است یا خیر.
چه مدت طول می کشد تا سروما دوباره جذب شود؟
امید است سروما بعد از 4 تا 6 هفته بهبود یابد. اگر سروما تنها با درناژ بهبود پیدا نکند، گاهی اوقات ممکن است نیاز به انجام درمان های متفاوت باشد. جراح پلاستیک شما می تواند به شما در این زمینه کمک کند.
