سینه‌ها بخشی از آناتومی جنسی زن و مرد هستند. برای زنان، سینه‌ها هم کاربردی (برای شیردهی) و هم جنسی (لذت) هستند. سینه‌های مرد عملکرد بیولوژیکی ندارند، اما ممکن است در مردان نیز باعث تحریک جنسی شوند. قسمت‌های قابل مشاهده آناتومی سینه شامل نوک سینه‌ها و آرئول‌ها می‌باشد. نوک پستان ناحیه برجسته‌ای در مرکز سینه است که حاوی اعصاب و همچنین دهانه مجرای شیر برای شیردهی است. اطراف آن را آرئول یا همان هاله، یک لکه گرد از پوست احاطه کرده است. هاله حاوی غددی به نام غدد “مونتگومری” است که روغنی ترشح می‌کند که می‌تواند به جلوگیری از چروک شدن نوک پستان و پوست کمک کند. ما در این مقاله نگاهی عمیق به آناتومی نوک پستان و عوارض احتمالی آن خواهیم داشت، در ادامه مقاله هر آنچه که باید در مورد نوک پستان بدانید را می‌توانید مطالعه کنید.
نوک سینه‌ها
نوک پستان از مرکز سینه به سمت جلو به بیرون زده است. بسته به تأثیر عوامل رشدی، عصبی یا هورمونی و دمای خارجی، عضله ساب آرئولار نوک پستان، ممکن است استوانه‌ای و گرد، نیمکره‌ای یا مسطح باشد. سطح نوک پستان بسیار متفاوت است. در زنان، محل آن به اندازه و شکل سینه‌ها بستگی دارد. در اکثر زنان جوان، چهارمین فضای بین دنده‌ای را پوشانده است. در بزرگسالان جوان از هر دو جنس، نوک سینه‌ها معمولاً در فاصله 20 تا 23 سانتی‌متری از شکاف سوپرا استرنال (suprasternal) در خط میانی ترقوه و 20 تا 23 سانتی‌متر در سطح افقی قرار دارند.
با افزایش سن و زایایی، سینه‌های زنانه شکل افتاده‌تری پیدا می‌کنند و موقعیت نوک پستان تا سطح چین زیر پستانی یا حتی پایین‌تر، نزول می‌کند. در حالت عادی، نوک پستان بسته به رنگ پوست بدن صورتی، قهوه‌ای روشن یا تیره‌تر است. گاهی اوقات، نوک پستان ممکن است در طول رشد قبل از تولد هرگز شکل نگیرد و هیچگاه بیرون نزند.
پوست پوشاننده نوک پستان و هاله (آرئول) اطراف آن (پوستی که قاعده نوک سینه را در بر می‌گیرد) دارای یک سطح پیچیده است. حاوی تعداد زیادی غدد عرق و چربی است که مستقیماً روی سطح پوست باز می‌شوند. ترشح روغنی این غدد به عنوان یک روان‌کننده محافظ عمل می‌کند و شیردهی نوزاد را تسهیل می‌کند. این غدد در پستان برخی از زنان قابل مشاهده هستند، که این غدد مونتگومری، در اطراف هاله نزدیک به حاشیه سینه قرار گرفته‌اند. سایر غدد موجود در هاله سینه که ساختاری بین غدد پستانی و عرق دارند، در بارداری و شیردهی به صورت غدد زیر جلدی بزرگ می‌شوند. غدد سباسه آرئول معمولاً با فولیکول‌های مو مرتبط نیستند. همچنین پوست نوک پستان و هاله، سرشار از ملانوسیت است و بنابراین به طور معمول تیره‌تر از پوستی است که بقیه پستان را می‌پوشاند. تیره شدن بیشتر رنگ این ناحیه، در ماه دوم بارداری رخ می‌دهد و متعاقباً هرچه می‌گذرد بیشتر تیره می‌شود. از نظر جنین شناسی، نوک سینه‌ها در امتداد “مجاری شیر” ایجاد می‌شوند که در انسان از زیر بغل تا ناحیه شرمگاهی (کشاله ران) در هر دو طرف گسترش می‌یابد.
اکثر پستانداران در امتداد هر مجاری شیر، نوک سینه‌های متعددی دارند که تعداد کل آن‌ها به حداکثر تعداد فرزندی است که می‌توانند به دنیا بیاورند بستگی دارد. اکثر افراد دارای دو نوک سینه (یکی در هر سینه) هستند، اما برخی نوک سینه‌های اضافی دارند. گاهی اوقات، افراد از بدو تولد دارای غدد شیر هستند. گاهی اوقات، نوزادان (پسر یا دختر) هنگامی که متولد می‌شوند توانایی شیردهی دارند. این شیر، ناشی از استروژن‌های مادر است که بر روی کودک اثر می‌گذارد و کاملاً طبیعی است ولی پس از چند روز ناپدید می‌شود.
اشکال نوک سینه
وقتی صحبت از شکل پستان می‌شود، چندین شکل مختلف از نوک سینه‌ها وجود دارند که برخی از رایج ترین آن‌ها شامل بیرون زده، مسطح، برعکس و پف کرده است.
- بیرون زده: به سمت بیرون برجستگی دارد و اغلب به اندازه چند میلی‌متر بلند می‌شوند.
- مسطح: کمتر مشخص است و در هاله سینه محو شده است. وقتی سرد یا تحریک می‌شوند، می‌توانند سفت شوند یا برجسته‌تر شوند.
- برعکس یا تو رفته: به جای بیرون زدگی به سمت داخل جمع شده است.
- پف کرده: مانند یک برآمدگی کوچک و برجسته در روی سینه به نظر می‌رسد.
برخی از زنان ممکن است دو نوع نوک سینه متفاوت داشته باشند. برای مثال، یکی معکوس و دیگری بیرون زده. همچنین ممکن است نوک سینه سومی داشته باشید که کاملاً شکل گرفته یا مانند یک برآمدگی کوچک به نظر برسد. هر جا که در این طیف قرار بگیرید، همه چیز عادی است و جای نگرانی نیست.
ساختار و آناتومی نوک پستان
هر نوک پستان حاوی 4 تا 18 مجرای شیری است که 5 تا 8 از آن‌ها مجرای اصلی هستند؛ که توسط بافت فیبروماسکولار احاطه شده‌اند. این مجراها به صورت روزنه‌های کوچکی در نوک پستان که شیر از آن جریان می‌یابد، ختم می‌شود. شیر مادر از منافذ ریز در سطح نوک سینه آزاد می‌شود. معمولاً دو یا سه سوراخ در مرکز نوک پستان شما وجود دارد و سه تا پنج سوراخ دیگر در اطراف هاله قرار دارند. این سوراخ‌ها دارای اسفنکترهای ریز (دریچه) هستند که برای جلوگیری از نشت در هنگام شیردهی بسته می‌شوند. Corpus mammae یا توده سینه، یک مجموعه منظم از تعدادی غدد معروف به لوب می‌باشد. مورفولوژی غده شامل پارانشیم است که شامل ساختارهای مجرای-لوبولار-آلوئولی است. همچنین شامل استروما است که از بافت همبند، بافت چربی، عروق خونی، اعصاب و لنف تشکیل شده است. نوک سینه‌ها توسط ماهیچه‌های صاف و کوچکی که به سیگنال‌های سیستم عصبی خودمختار شما پاسخ می‌دهند ایستاده نگه داشته می‌شوند. همچنین نعوظ نوک پستان می‌تواند در اثر دمای سرد یا تحریک ایجاد شود. (منبع)
عضلات سینه
عضلات آناتومی سینه شامل این مواردند:
- عضله پکتورالیس ماژور: عضله پکتورالیس ماژور سطحی‌ترین عضله در ناحیه سینه است. این عضله بزرگ است و شکلی همچون بادبزن دارد. این عضله از یک سر وابسته به جناغ سینه و یک سر وابسته به ترقوه تشکیل شده است.
- عضله پکتورالیس مینور: این عضله در زیر عضله ماژور (که بزرگ‌تر است) قرار دارد. هر دوی این عضلات بخشی از دیواره جلویی ناحیه زیر بغل را تشکیل می‌دهند. عضله پکتورالیس، همراه با سایر عضلات این ناحیه، امکان انجام حرکات مختلفی را برای کتف فراهم می‌کند و می‌تواند به‌عنوان عضله جانبی کمکی برای عملکرد تنفس استفاده شود.
- عضله سراتوس انتریور: عضله سراتوس انتریور، عضله‌ای در دیواره جانبی قفسه سینه است. قسمت اصلی آن به طور عمقی در زیر کتف و عضلات پکتورالیس قرار دارد. این عضله از دنده‌های ۱ الی ۸ یا ۹ آغاز می‌شود و در قسمت عقبی کتف قرار می‌گیرد. باتوجه‌به مسیر و موقعیت این عضله، ظاهری “دنده‌دار” دارد.
- عضله ساب کلاویوس: ساب کلاویوس عضله کوچکی است که به طور مستقیم در زیر ترقوه واقع شده است و به‌صورت افقی امتداد دارد. این عضله محافظت جزئی را برای ساختارهای عصبی عروقی زیرین (مثلا در مواردی همچون شکستگی ترقوه یا سایر آسیب‌ها) فراهم می‌کند.
مشکلات مربوط به نوک پستان
بسیاری از مشکلات نوک سینه هیچ ارتباطی با سرطان سینه ندارند، اما می‌توانند نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی باشند. اگر ترشح از نوک پستان دارید و باردار یا شیرده نیستید، باید به پزشک مراجعه کنید.
دیگر مشکلات نوک پستان عبارتند از:
- تحریک
- درد
- ترک خوردن
- خون ریزی
- ورم
- تغییر شکل
شرایط مختلفی وجود دارند که می‌تواند منجر به مشکلات نوک پستان شوند، از جمله:
- بارداری
- عفونت
- تومورهای کوچک، خوش خیم یا غیر سرطانی
- کم کاری تیروئید
- اکتازی که گشاد شدن مجاری شیر است.
- تومور غده هیپوفیز
- بیماری پاژه پستان
- آسیب به بافت پستان
تشخیص مشکلات نوک پستان
تشخیص مشکلات نوک پستان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در ابتدا، پزشک در مورد علائم فرد، هر دارویی که ممکن است مصرف کند و باردار بودن یا شیردهی او می‌پرسد. در مرحله بعد، وی ممکن است سینه‌های فرد را معاینه کند. سپس تشخیص می‌دهد مشکل چه می‌تواند باشد. و بسته به علت احتمالی، یکی از آزمایشات زیر را انجام می‌دهد:
- داکتوگرافی: اینجاست که پزشک رنگ خاصی را به مجاری سینه تزریق می‌کند تا ببیند آیا انسداد وجود دارد یا خیر.
- ماموگرافی یا سونوگرافی سینه: این‌ها آزمایشات تصویربرداری هستند که هرگونه توده را در سینه نشان می‌دهند.
- بیوپسی پوست: این آزمایشی برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی در پوست است.
- آزمایش پرولاکتین: این یک آزمایش خون برای بررسی سطح هورمونی است که تولید شیر را تحریک می‌کند.
- آزمایش هورمون تیروئید: این یک آزمایش خون برای بررسی عملکرد صحیح غده تیروئید است.
اگر هیچ یک از این آزمایشات قطعی نباشند، پزشک ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی را برای بررسی بیشتر پستان انجام دهد.
درمان مشکلات مربوط به نوک سینه
درمان مشکل نوک پستان شما به علت آن بستگی دارد.
عفونت
پزشک، عفونت نوک پستان را با داروی مناسب درمان می‌کند. به عنوان مثال، یک عفونت باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز دارد. اگر عفونت قارچی مانند کاندیدیازیس دارید، پزشک داروی ضد قارچ تجویز می‌کند. می‌توانید این داروها را از طریق دهان مصرف کنید یا آن‌ها را روی پوست خود بمالید.
تومور کوچک و خوش خیم
یک تومور غیرسرطانی نیازی به برداشتن ندارد، اما پزشک ممکن است برای نظارت بر رشد آن، معاینات منظمی را برای شما تعیین کند.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند. این امر می‌تواند تعادل طبیعی واکنش‌های شیمیایی در بدن را به هم بزند. جایگزینی هورمون‌های از دست رفته با داروهای تجویزی می‌تواند کم کاری تیروئید را درمان کند.
اکتازی
اکتازی یا تورم مجاری شیر، معمولاً خود به خود از بین می‌رود. ولی اگر هنوز هم از آن رنج می‌برید، باید از پزشک خود در مورد جراحی برای برداشتن این مجاری شیری متورم سوال کنید. اگر اکتازی باعث عفونت باکتریایی در نوک پستان شود، پزشک می‌تواند آنتی بیوتیک تجویز کند.
تومور هیپوفیز
تومور هیپوفیز معروف به پرولاکتینوما معمولاً خوش خیم است و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. این تومورها به دلیل قرار گرفتن در سر شما می‌توانند روی اعصابی که به چشمان شما منتهی می‌شوند فشار بیاورند و در صورت بزرگ شدن بیش از حد باعث مشکلات بینایی شوند. در این صورت انجام جراحی برای برداشتن آن‌ها ضروری است.
بیماری پاژه پستان
درمان این سرطان بستگی به این دارد که آیا تومورها در جای دیگری در پستان به جز نوک پستان قرار دارند یا خیر. اگر تومور دیگری وجود نداشته باشد، درمان شامل جراحی برای برداشتن نوک پستان و هاله و به دنبال آن یک سری پرتودرمانی روی کل پستان است. اگر پزشک شما تومورهای دیگری را پیدا کند، ممکن است برای برداشتن کل پستان به ماستکتومی نیاز داشته باشید.
خلاصه نکات
عملکرد نوک سینه در مردان و زنان متفاوت است. با این حال، نوک سینه‌ها شاخص قابل توجهی از سلامت زنان هستند. بنابراین اگر علائمی مانند درد مداوم یا ترشح از نوک سینه‌ها دارید، باید توسط متخصص بررسی و درمان شوید. درست مانند سینه‌ها به طور کلی، نوک پستان از شبکه پیچیده‌ای از اعصاب، مجاری، ماهیچه‌ها و سایر قسمت‌ها تشکیل شده است که به طور هماهنگ کار می‌کنند. خوب است بدانید چه چیزی سینه شما را تشکیل می‌دهد، زیرا این آگاهی می‌تواند به پیشگیری از برخی عوارض و تشخیص زودهنگام آن‌ها کمک کند. در حالی که نوک سینه‌ها در هر فردی از نظر اندازه، شکل و فرم متفاوت است، باید به تغییرات ناگهانی یا شدید روی نوک پستان‌های خود توجه داشته باشید و در صورت مشاهده هر تغییری، برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر فوراً به پزشک مراجعه کنید.
